11-14. Hafta İkili Tarama Testi

Anne Karnındaki Bebeğin Ultrasonografi İle İncelenmesi Ve Tarama Testleri

Ultrasonografi ses dalgalarıyla çalışan bir görüntüleme yöntemidir. 1980 sonrası doğum biliminde kullanılmaya başlanmıştır. Son yıllardaki teknolojik ilerleme ve artan tecrübe yardımıyla anne karnında bebeklerin daha iyi değerlendirilmesi mümkün olmaktadır. Normal dışı bulgular daha erken saptanmakta ve sorunun şiddetine göre aileye doğum öncesi seçenekler sunulup, doğum sonrası takip planı yapılmaktadır. Özellikle bazı anomalilerin anne karnında tanısı, doğum sonrası bebeğe erken dönemde müdahale ve tedavi şansı sağlamaktadır.

Ultrasonografi Sonucunu Etkileyen Faktörler

• Gebelik Haftası
• Uygulayan kişinin deneyimi
• Cihazın teknik özellikleri ve görüntü kalitesi
• Anne adayının karın yapısı (yağlı olması, geçirilmiş operasyonlara bağlı kalınlaşma ve reaksiyon dokusu)
• Bebeğin pozisyonu

11-14. Hafta Taraması

(Erken detaylı inceleme ve başta Down Sendromu olmak üzere kromozomal bozukluklar için risk hesaplanması)

Yaklaşık 12-13 yıldır tüm dünyada daha yaygın kullanılmaktadır. 

Tepe-popo mesafesi(CRL) 45-85 mm olan bebeklerde yapılır.

Henüz küçük olsa da bu haftalar özellikle hayati bazı yapısal bozukluklar ve başta Down sendromu olmak üzere kromozom bozukluklarının tanısında önemlidir.

 Aşağıdaki değerlendirmeler yapılır;

• Kalp aktivitesi, bebek hareketleri
• Plasenta(bebek eşi) lokalizasyonu, bebeğin içinde bulunduğu su miktarı
• Baş-popo mesafesi ölçülerek büyüme takibi
• Kafa-gövde bütünlüğü
• Kafa kemiklerinin oluşumu ve  kafa içi yapılar
• Ön ve arka vücut hatları
• İki kol ve iki bacağın gözlenmesi
• Mide, idrar torbası
• Ense Kalınlığı(NT): Bu haftalarda  bütün bebeklerin ensesinde, ciltaltında fizyolojik olarak milimetrik bir sıvı birikmesi vardır. Bu sıvının kalınlığı ölçülür. Bu kalınlıktaki belirgin artış hem kromozomal hem de yapısal bozukluk riskini yükseltmektedir. Yine de artmış ense kalınlığı olan olguların çok önemli bir kısmı normaldir. Bebeğin büyüklüğüne göre ense kalınlığı sınır değeri değişmekle birlikte 3.5 mm ve üzeri bu haftalar arasındaki her bebek için artmış bir ölçümdür.
• Burun kemiğinin varlığı: Down sendromlu bebeklerin yaklaşık yarısında burun kemiği ya hiç gelişmez ya da az gelişir.
• Göbek kordonundan temiz kan getiren damarın, kalbin sağ kulakçığına gelmeden önce bebek karaciğeri içinden geçen bölümünün renkli doppler kullanılarak incelenmesi.
• Ultrasonografinin ardından aynı gün İkili Test için anne adayından kan alınır ve plasentadan salgılanan serbest hCG ve PAPP-A adlı iki hormon seviyesi ölçülür.
• Down sendromu ve sık görülen diğer kromozomal bozuklukların taranması için, yukarıdaki ultrasonografi bulguları, ikili test değerleri ve anne yaşı bir bilgisayar programında birleştirilerek bu hamileliğe özel bir risk değerlendirmesi yapılır. Bu değerlendirme sonucu anne adayı, alınan sınır değere göre yüksek ya da düşük risk grubuna ayrılır. Bütün verilerin birleştirildiği bu teste Kombine Test denir.

Kombine Test = Ultrasonografi+İkili Test+Anne Yaşı

Eğer yüksek risk grubuna giren bütün anne adaylarına kesin test (Amniyosentez-CVS) uygulayabilirsek,  Down sendromu olan bebekleri %90-95 oranında saptamak mümkündür. Unutmamak gerekir ki bir bebekte Down Sendromu olup olmadığını %100 bilmek istiyorsak mutlaka bebeğe ait bir hücre alıp genetik labratuarında incelememiz gerekir. Bu da ya bebeğin çevresindeki sıvıdan örnek alarak (amniyosentez) ya da plasentadan (bebek eşi) biyopsi(CVS) yapılarak mümkün olmaktadır. Her iki girişim de belli oranlarda bebek kaybı riski taşıdığı için, sadece artmış risk grubuna uygulanmalıdır.

Sık Sorulan Sorular

Ultrasonografi Bebeğe Zarar Verir Mi?

• Hayır. Cihaz ses dalgalarıyla çalışır. Bu zamana kadar yapılan karşılaştırmalı çalışmalarda ultrasonografiye bağlı artmış bir anomali oranı bildirilmemiştir. Yine de gerekmedikçe çok sık uygulanmamalıdır.

 İnceleme Renkli mi Olacak?

• İncelemenin çok önemli bir kısmı siyah-beyaz (2D).Bu incelemede kullandığımız tek ‘renkli’ kavramı damarlardaki kan akımını incelediğimiz ‘renkli doppler’ dir. Fakat halk arasında ‘renkli ultrasonografi’ tanımı, 3 veya 4 boyutlu (3D/4D) ultrasonografik inceleme yerine kullanılmaktadır. Kullandığımız cihaz 3D/4D özelliği olan gelişmiş bir cihazdır. Bu nedenle bizim için önemli olan 2D kesit kalitesi üst düzeydedir ve yaptığımız incelemeyi kolaylaştırır.

Bebeğin Cinsiyeti Belli Olur Mu?

• Uygun kesitlerde görüntü alınabilirse, bebeğin cinsiyetine ait fikir sahibi olabiliriz. Bu dönemde yapılan incelemede yapılan cinsiyet tahminin doğruluk oranı %75 civarındadır.

İdrara Sıkışık Olmak Gerekir Mi?

• Çoğunlukla hayır. Rahim ve plasenta pozisyonuna göre idrara sıkışık olmak gerekirse doktorunuz size bilgilendirecektir.

İnceleme Karından Mı Yapılacak?

• 11-14 hafta taramasını gebelerin %90 lık bir kısmında karından ultrasonografi yeterlidir. Fakat kalan kısımda annenin karın ve rahim yapısı veya bebeğin pozisyonundan dolayı vaginal ultrasonografi gerekebilir.

Önemli Hatırlatmalar

• Kayıt işlemleri için lütfen randevu saatinizden en az 15 dakika once hastanede olunuz.
• Sınırlı bir yüzeyden çalışmak tetkik kalitesini ve sonucu olumsuz etkilemektedir. İncelemeye rahat, kolay hareket edebileceğiniz kıyafetlerle gelin. Özellikle kemer takılmış kot pantolon hazırlık sürecini zorlaştırmaktadır.
• İncelemeyi yapan uzmanın çok dikkatli ve belli bir disiplin içinde çalışması gerekmektedir. Bu nedenle lütfen;
• Cep telefonunuzu kapatınız veya sessiz moduna alınız.
• Kendi aranızda sohbet etmeyiniz.
• Gebeliğe ait fakat incelemeye etkisi olmayacak sorularınızı takip doktorunuza sorunuz.
• Beraberinizde sadece bir refakatçı getiriniz.
• İncelemeye çocuk getirmeyiniz.