Ortopedi ve Travmatoloji

Gelişimsel Kalça Displazisi (GKD)

Gelişimsel Kalça Displazisi (GKD) kalça ekleminin stabil olmayışından, tam çıkığa kadar çok farklı şekillerde karşılaşılabilen ortopedik bir sorundur. Bu klinik durumla ilgili bilimsel çevrelerin üzerinde fikir birliğine vardığı konu, GKD’nin çok büyük bir bölümünün erken tanı ile olgunun ilerideki hayatına olumsuz hiçbir etkisi kalmayacak şekilde, tam olarak tedavi edilebildiğidir.

Risk Faktörleri Nelerdir?

Gelişimsel kalça çıkığı riski kız çocuklarında daha fazladır. Bebeğin anne karnındaki gelişimi sırasında ortaya çıkan kalça çıkığının bir diğer nedeni ise genetik faktörlerdir. Ailesinde kalça çıkığı olan çocukların kalça çıkığı olma ihtimali de artmaktadır. Ayrıca doğuma bağlı olarak beynin oksijensiz kalması (beyin felci) veya sırt omurgasının oluşmasında yaşanan bazı aksaklıklar gibi nörolojik sebeplerin yanı sıra boyun eğriliği (tortikolis) ve ayak eğrilikleri de kalça çıkığı riskini tetikleyen faktörler arasındadır. Anne karnındaki bebeğin ters pozisyonuna bağlı olarak, ters doğumla dünyaya gelen bebeklerde de hastalık görülebilmektedir. Kalça çıkığına eğilimi olan bir bebeğe doğduğu zaman yapılan kundaklama da, bebekte kalça çıkığı olmasına neden olabilir.

Tanısı Nasıl Konur?

Kalça displazisi ya da çıkığının bir ortopedist tarafından özenli bir muayene sonucunda olabildiğince erken teşhis edilmesi çok önemlidir. Bu muayenede kalçanın hareket yeteneği ölçülür. Kabaca bebek tek taraflı ya da çift taraflı olarak bacaklarını ayırmakta zorlanıyorsa ve poposundaki kıvrımlarda asimetri varsa, kalça ekleminde bir sorun olduğundan şüphelenilebilir. Ancak fizik muayene ile tüm vakaların yakalanması her zaman mümkün olmayabilir. Asıl önemli olan kalça muayenesi normal olan ancak displazisi bulunan kalçaların erken teşhis edilebilmesidir.

Dünya Sağlık Örgütü ve Türk Pediatrik Ortopedi Derneği’nin tedavi algoritmasına göre her bebeğin doğumundan sonra birinci, ikinci ve üçüncü aylarında kalça ultrasonunun yapılması ve 6. ayda ise kalça grafisinin çekilmesi ve mutlaka bir ortopedist tarafından görülmesi gerekmektedir.

Alınabilecek Önlemler Nelerdir?

Kalça gelişimi, doğum sonrası da devam ettiği için gelişimsel kalça displazisinin önlenmesinde yeni doğan döneminden itibaren bebeklerin kalçalarının normal gelişimini sağlayacak optimal pozisyonda tutulması; ara bezi bağlanması ve kucakta taşınması sırasında bacaklarının ayrık tutulması önemlidir. Ayrıca bebeklere bacaklarının serbest hareket etmesini önleyecek biçimde dar külotlu çorap ya da tulum giydirmekten, üzerlerine ağır örtü örtülmesinden kaçınılması gerekir. Bebekleri kundaklamak, ayaklarından tutup baş aşağı sallamak dizlerindeki fleksiyonu açmaya, bacaklarını germeye yönelik zorlayıcı hareketler yaptırmak, çıkabilir bir kalçayı çıkık duruma getireceği için sakıncalıdır.

 Doğum sonrası ilk 3 hafta içerisinde saptanan displazide, uygun yaklaşım ile 6 haftada kalça tamamen normal duruma gelir. Kalça displazisi fark edilmez ya da tedavi olmazsa, kalça eklemleri zamanından önce aşınır ve kişi daha 20'li yaşlardayken sancılı bir artroz gelişebilir.