DİSİPLİNDE BİRİNCİ AMAÇ ÖZDENETİM
Aile içinde uyumlu yaşamak için gerekli olan disiplin kavramının sözcük anlamı, kişilerin içinde yaşadıkları topluluğun genel düşünce ve davranışlarına uymalarını sağlamak amacıyla alınan önlemlerin tümüdür. Disiplinde birincil amaç çocuğun öz denetimini sağlayabilmek yani kendi kendini denetleyebilme yeteneğini geliştirmek ve değiştirmektir. Aynı zamanda da disiplinden anlaşılması gereken, çocuğun toplum tarafından kabul gören bir ahlâk anlayışı ve uyumlu davranışlar geliştirmesine yardımcı olmaktır.
DİSİPLİN ANLAYIŞI HER AİLEDE FARKLI OLABİLİR
Ev içindeki disiplin aile bireylerinin uyması gereken kuralların tümüdür. Bu kurallar sayesinde ev içinde davranış düzeni sağlanır. Yemek ve uyku düzeni, elektronik eşyalarla oynama süresi, diş fırçalama, giyinme gibi durumların bilinçli ve düzenli yapılmasına yardımcı olur. Kısaca ailede ve evde uygulanan disiplin düzeni getirir. Anne ve babaların disiplin anlayışları farklılık gösterebilir. Bazı aileler katı disiplinli bazı aileler ise oldukça esnektir. Disiplin şekliniz nasıl olursa olsun önemli olan bu düzenin nasıl yapıldığıdır.
ÇOCUK POZİTİF DİSİPLİN SAYESİNDE KURALLARA UYABİLİR
Ev ve ailede düzenin sağlanabilmesi pozitif disiplin ile olur. Pozitif disiplin kural ve yasaklarının inandırıcı olması için anne ve babanın da düzene uyması gerekir. Bu sebeple önceden çocuğa açıklama yapılmalı ve söylenenlere uygun bir şekilde tutarlı ve istikrarlı davranılmalıdır. Çocuk tarafından davranışların öğrenilebilmesi için anne ve babaların da istenen düzene uygun hareket etmesi şarttır. Pozitif disiplin çocukların kendi hareketlerini kontrol edebilmelerine ve problemlerini çözebilmelerine yardımcı olan bir yönetim tekniğidir. Aynı zamanda pozitif disiplin, çocuklar için ev ve toplumsal hayatta uyulması gereken kuralları öğrenirken kendileri hakkında iyi şeyler hissetmelerine de olanak sağlamaktadır.
EVDEKİ GÜÇ KAVGASI ÇOCUĞU ETKİLİYOR
Ebeveynlerin düzeni sağlarken ortak davranışlar sergilemesi; birinin hayır dediğine diğerinin evet dememesi, kararlı ve tutarlı davranmaları çocuktan istenen davranışları geliştirmesine yardımcı olacaktır. “Bu seferlik izin veriyorum”, “Al da sus artık” tarzı yaklaşımlar tutarsız yaklaşımlardır. Bunun sonucunda da çocuğa verilen mesajlar karışır. Çocuk neyin doğru, neyin yanlış olduğunu anlamakta güçlük çeker. Bu tutarsızlık olumsuz denemeleri ve isyanı destekler. Ayrıca öğrenmeyi, güvenmeyi ve sorumluluk kazanmayı da engeller. Evdeki düzen bir güç kavgasına yani evde kimin söz sahibi olduğu gibi inatlaşmalara dönüşürse, bu durum pozitif disipline değil tam tersine kaygı ve tedirginlik yaşanan bir ortama sebebiyet verir. Pozitif disiplinin sevgi, anlayış ve sabır gerektirdiği unutulmamalıdır. Pozitif disiplin anlayışında anne-babaların çocuklarına onlardan hangi tutum ve davranışları beklediklerini önceden açık ve net bir dille anlatmaları gerekir. Bu şekilde çocuklar hangi durumlarda nasıl tepkiler vermeleri gerektiğini deneyimler ve öğrenirler.
TUTARSIZLIKTAN KAÇININ
Evde ve aile içinde disiplinin devam edememesi; aile bireylerinin kendi aralarında inatlaşması, bıktırıcı tekrarlar ve hatırlatmalar, yanlış davranışı görmezden gelmek, açık olmayan söylemler, keyfi kural değişiklikleri, tutarsızlık ve en önemlisi “hayır”ların gerçek “hayır”lar olmamasından kaynaklanır. Söylenen “hayır”lar çocuğun yaşına, kişilik yapısına ve özel durumlara göre değişebilir. Çocuklara kuralların nedeni önceden mutlaka anlatılmalıdır. Beklenen davranış açıklanmalı, hangi davranışın, ne zaman beklendiği açık bir dille çocuğa öğretilmelidir. Kuralların uygulanmasında çocuğa aktif rol ve sorumluluk verilmelidir. Olumlu davranışlar veya ona yakın tutumlar ve çocuğun her türlü çabası takdir edilerek pekiştirilmelidir.
KURALLAR DURUMA GÖRE DEĞİŞEBİLİR
Anne ve baba tarafından belirlenen kurallar katı ve değişmez değildir. Çocuğun yaşına, kişiliğin ve ailenin yapısına göre kurallar değişebilir ya da esneyebilir. Bu değişebilirlik çocukla beraber anne ve babayı da rahatlatır. Huzurlu ve rahat bir ortamda birbirine pozitif ve anlayışla yaklaşırlar. Çocuğa disiplini öğretmek için kuralların ve beklentilerin yaptırım olarak görülmemesi, çocuğun mizacı ve yaşı göz önüne alınarak yapıcı tutumların sergilenmesi gerekir. Olumsuz geri bildirimler, baskıcı sınırlar ve aşırı kontrol, çocuğa kısıtlayıcı özgürlük tanır. Tamamen yetişkine ait bir kontrol çocuğun özdenetimini geliştirmesinde negatif etki eder. Ayrıca öğrenme ve sorumluluk kazanmayı engeller, çocukta isyanı destekler.
POZİTİF YAKLAŞIM ÇOCUĞA CESARET VERİR
Çocuğun pozitif yaşam becerileri için gerekli olanları bir araya getirebilmesi ve problem çözme yeteneğini geliştirebilmesi için çocuklara seçenekler sunulmalı, öğrenmeleri için doğal ve mantıklı yöntemler kullanılmalıdır. Ebeveynlerin anlayışlı ve pozitif her türlü yaklaşımı çocuğun seçimlerinde, sorumluluk aldığı her şeyde ve özgürlüğünü arttırmada cesaret verir. Ayrıca sonuçları öğrenme, çocuklarla sonuçlar hakkında konuşma ve onlara önceden tahmin etme fırsatı vermeyi de sağlayacaktır.
Son Güncelleme Tarihi Aralık 29, 2023 Editör admin