Bebekteki düz kafa sendromu erken teşhis ve tedavi edilmezse asimetrik kafa yapısı kalıcı hale gelebiliyor. Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Opr. Dr. Bülent Arslan, düz kafa sendromu hakkında bilinmesi gerekenleri ve tedavi yöntemlerini anlatıyor.
BEBEK BÜYÜDÜKÇE KAFA ORANI DEĞİŞİR
İnsan vücudunda en hızlı gelişen ve büyüyen bölüm kafadır. Bu büyüme doğumdan önceki dönemde başlar ve doğumdan sonraki ilk aylarda da devam eder. Doğumda bebeğin kafası vücudun 1/4 oranında iken, bebeğin vücudunun büyümeye başlaması ile birlikte bu oran değişir. Yetişkinlik döneminde ise kafanın vücuda oranı 1/8 olur. Başın büyüklüğü beynin ve kafatası kemiklerinin büyüme şekliyle doğru orantılıdır. Yeni doğan bebeklerde baş çevresi 32-37 cm arasıdır.
YETERSİZ BESLENEN BEBEKLER RİSK ALTINDA
Bebeklerde baş çevresi ilk aylardan itibaren çocuk 1 yaşına gelene kadar hızlı bir şekilde büyür. Ancak bu büyüme hızı daha sonra düşmeye başlar. Bebeğin doğum öncesi ve sonrasındaki süreçte yetersiz ve dengesiz beslenmesi bazı sağlık sorunlarına yol açabilir. Bunun sonucunda da bebekte gelişim bozuklukları, kemik hastalıkları ve bazı metabolik rahatsızlıklar oluşabilir. Tüm bu durumlar bebeğin kafa gelişimini de olumsuz yönde etkiler.
EN SIK RASTLANAN ŞEKİL BOZUKLUĞU
Yenidoğanlarda en sık rastlanan kafa şekil bozukluğu plagiosefali yani düz kafa sendromudur. Bu sendrom halk arasında düz kafa veya yassı kafa olarak adlandırılır. Düz kafa sendromu genellikle bebeğin kafasının dış etkenler sebebiyle anormal bir şekil almasıyla oluşur. Bebeğin kafasında meydana gelen asimetrik şekil bozukluğu, doğumdan sonra veya ilk aylarda kendini belli eder.
DOĞUM KAFA ŞEKLİNİ ETKİLEYEBİLİR
Bebeklerde kafa şeklini oluşturan en önemli unsur genetik faktördür. Ancak bebeğin anne karnındaki duruş şekli ya da doğumdan sonraki yatış pozisyonu düz kafa sendromuna sebep olabilir. Özellikle annenin amnios sıvısının az olması, hamilelikte karın içinde sıkışık bir ortamın olması ve bebeğin fazla iri olması bebekte kafa şekil bozukluklarına veya kafanın bazı bölümlerinde düzleşmelere yol açabilir. Ayrıca bebeğin normal doğum ya da sezaryen ile doğması da kafa şeklini etkileyebilir.
BEBEĞİNİZİ SÜREKLİ SIRT ÜSTÜ YATIRMAYIN
Doğumdan sonra özellikle de 1-2 aylık dönem içerisinde bebeklerin kemik yapısı çok yumuşak olur. Bebeklerin kafa kemiklerinin birleşme noktalarının arasında bıngıldak olarak adlandırılan bağ dokudan oluşmuş bölgeler bulunur. Her bebeğin başında bu yumuşak bölgeler vardır ve bebek kucağa alındığında hemen fark edilir. Bu sebeple bebeğin başının belli bir bölümüne devamlı olarak aynı basınç uygulanırsa kafa düzleşmeye başlayabilir. Sürekli sırtüstü yatırılan bebeklerde de başın arka kısmı düzleşebilir. Tabi bu durum nadiren de olsa kafa kemiklerinin arasındaki açıklığın erken kapanmasıyla da (kraniosinostoz) meydana gelebilir.
EĞRİ BOYNA DİKKAT
Bebeklerde düz kafa sendromuna yol açabilen bir başka durum da eğri boyundur (tortikolis). Eğri boyun çoğunlukla doğum anında yaşanan travma sonucu gelişir. Doğum sırasında bebeğin boyun kasının içinde kanama oluşması, boyun eğriliğine ve başın bir yöne doğru eğilmesine sebep olabilir.
BEBEĞİN KAFASININ ARKASINDA ÇIKIKLIK VARSA
Düz kafa sendromunda; bebeğin kafasının arkasında sağ veya sol tarafındaki düzlük ile aynı yönde ileriye doğru bir çıkıklık gözlemlenir. Bu çıkıklık aynı şekilde alın bölgesinde de olabilir. Bu durumlar hastalığın karakteristik bir özelliğidir. Bebeğin kulakları da kafasının arkasındaki düzlüğün olduğu yöne doğru kayabilir. Bazı bebeklerde ise yüze bakıldığında yanaklarda ve gözlerdeki asimetri kolayca fark edilebilir.
DÜZ KAFA SENDROMU TEDAVİ EDİLEBİLİR
Bebeklerde pozisyona bağlı meydana gelen düz kafa sendromu tedavi edilebilir. Ancak öncesinde bu sendroma yol açan sebepler öğrenilmeli ve altta yatan başka bir patalojik durumun olup olmadığı araştırılmalıdır. Bebek her muayene edildiğinde uzman hekimin bebeğin kafa şekline ve yatış pozisyonuna çok dikkat etmesi gerekir. Düz kafa sendromu tanısı ilk 6 aylık dönemde belirlenebilir. Her hastalıkta olduğu gibi bu sendromda da erken tanı ve tedavi oldukça önemlidir. Böylece tedavi süreci daha kolay ve kısa süreli olur. Bebeğe tanı koyulduktan sonra düzenli aylık incelemelerle kafa şeklinin normale dönüp dönmediği kontrol edilmelidir.
DÜZ KAFA SENDROMU ÖNLENMEZSE KALICI HALE GELEBİLİR
Bebekteki düz kafa sendromu çocuk 1 yaşına gelene kadar önlenmezse, asimetrik kafa yapısı kalıcı hale gelebilir. Bu sebeple bebeğin kafa yapısını düzeltebilmek için yapılması gereken yöntemlere mutlaka uyulmalıdır. Öncelikle bebeğin yatış pozisyonu sürekli değiştirilmeli, bebeğin kafasının hep aynı yöne yatması engellenmelidir. Örneğin bebeğin başını olduğu yerden tersine çevirmesini sağlamak için ilgisini çekecek oyuncaklar yatağına asılabilir. Eğer bebeğin kafasında oluşan düzlüğün sebebi tortikolis ise düzenli olarak boyun egzersizleri ve masaj yapılmalıdır. Tabi bu egzersizler uzman hekimin belirttiği şekilde ve dikkatlice bebeğe uygulanmalıdır.
Ayrıca bebek 15 günlük olduğunda D vitamini düzenli olarak verilmeye başlanmalıdır. Kafa şekli bozulan bebekler için orta bölümü delik olan özel bir yastık da kullanılabilir. Kafa şekli aşırı derecede bozuk olan bebeklerde kafa şekillendirici başlıklar ya da bantlar kullanılabilir. Bu yöntem genellikle bebek 4-6 ay arasındayken faydalı olur ve 10. aydan sonra yeterli gelmez. Başlıklar ve bantlar uzman hekim tarafından önerilmedikçe kesinlikle kullanılmamalıdır.
Son Güncelleme Tarihi Aralık 29, 2023 Editör admin