3 ve 4 yaş civarındaki çocuklar da çeşitli sebeplerle kötü sözler ve aileden bağımsız davranışlar gözlemlenmesi olağandır. Bu duruma; ben merkezcilik, inatlaşma ve zorlayıcı tutumlar eşlik edebilir. Konuşmanın hızlı geliştiği bu dönemde çocukla konuşma sıklığı, kelime zenginliği, kullanılan dilin kalitesi önemlidir.
Çocuğun dil gelişimi aile ortamına bağlı
Dil ile ifade becerisini geliştirmek çocuğun içinde bulunduğu aile ortamına bağlıdır. Yetişkinler ile açık iletişim kurmaya çalışan çocukların bu dönem de kendilerini ifade edebilme, istek ve memnuniyetsizliklerini söyleme yetenekleri, dile hakimiyetleri daha iyidir. Çocuklar etrafındaki yetişkinlerin davranışlarını ve konuşmalarını taklit eder. Davranışlarının ve sözlerinin doğru ya da yanlış olduğunu bilmez. Amacı yetişkin gibi hareket edebilmektir. Bu nedenle arada dili bozulur, küfredip, kötü sözler konuşur. Çekinmeden yetişkinlerin ve yaşıtlarının yanında olumsuz davranışlar sergiler. Bu davranışları sergilemesinin altında yatan nedenlerin iyi araştırılması gerekir.
3-4 yaş çocuklarındaki kötü sözler
Çocukların kullandığı küfür ve kötü sözler; kızgınlık, zeka, diğer özürler veya hayvan isimleri ile söylenen aşağılama kelimeleriyle kişiye yönelik, karşı tarafa zarar vermeyi uman beddua şeklinde ya da cinsel içerikli olabilir. 3-4 yaş aralığındaki çocukların kullandığı kötü sözler ise; sarsma, şok etme, ağızdan kaçan, kendini savunma ve zevk alma amacıyla söylenmiş daha masumane sözlerdir. “Pis Ahmet”, “kötü çocuk”, “eşek”, “kakasın sen” gibi kelimelere, ileri yaşlarda bazı organ isimleri(meme, pipi) eklenerek, duruma heyecan katan, karşı tarafın tepkilerini izleyen sözcükler eklenir.
Kötü sözler sempatik görülüp, çocuğa olumlu tepki verilmemeli
Öncelikle aile tarafından sunulan dil ortamı çocuk için çok önemlidir. Kötü sözler söyleyen çocuğun aile tarafından desteklenmesi, küfürü sempatik ve şirin olarak görüp olumlu tepkiler vermesi de bu sözlerin devamını sağlar. Çocuk aile içinde dikkati kötü sözler söyleyerek ve küfrederek çekerse, istediği dikkat ve ilgiyi olumsuz şekilde almaya devam eder. Çocuk küfürlü kötü sözleri okuldan, arkadaşlarından, televizyondan ya da bir şarkı sözünden de öğrenebilir.
Olumsuz davranışlar aile içinde öğrenilmiş olabilir
Çocuklar olumlu ve olumsuz davranışları etrafındaki yetişkinleri gözlemleyerek öğrenirler. Bu sebeple anne ve babanın çocuğun davranışlarını şekillendirmede rolü çok önemlidir. Okulda, oyun sırasında, aile içinde saldırgan, küfreden, bağıran çocuğun yakın aile üyelerinin kendi davranışlarına odaklanması gerekir. Bu tarz olumsuz davranışlar aile içinde öğrenilmiş olabilir. Çocuğun yanında mutlaka daha dikkatli davranmak ve konuşmak gerekir.
“Bu şekilde konuşmam onları eğlendiriyor”
Küfür ve kötü sözler kullanan çocuğa gülerek veya öfkelenerek tepki verilmemelidir. Çocuğun küfürlü konuşması desteklenir veya ayıplanıp azarlanırsa, sorun sadece göz ardı edilmiş olur. Gülerek ya da azarlanarak tepkiler verilen çocuk “Bu şekilde konuşmam onları eğlendiriyor” veya “Böyle demem onları sinirlendiriyor” diye düşünerek, ileriki günlerde ailesindeki bir bireyi güldürmek veya sinirlendirmek istediğinde rahatlıkla küfredip, kötü sözler söylemeye yönelecektir. Çocuğa bu tür tepkiler vermek, rahatsız olunan kelimeleri tekrar tekrar duyma ihtimalini de yükseltecektir. Çünkü çocuklar için ilginin iyisi kötüsü yoktur. Çocuk için her zaman ilgi ilgidir.
Çocuğa kötü konuşmanın doğru olmadığı anlatılmalı
Çocuğa küfürün ve kötü sözlerin kaba ve kötü bir ifade olduğunun, bu şekilde konuşarak karşısındaki kişiyi üzdüğünün, kırdığının veya incittiğinin anlatılması gerekir. Söylediği kötü kelimelerin anlamı çocuğa mutlaka açıklanmalıdır. Aşırı şekilde şaşırarak, çocuğun söylediği kötü sözler duymamazlıktan gelinmemelidir. Bu kelimeler duyulduğunda hissedilen duygular ve rahatsızlıklar çocuğa anlatılmalıdır. Çocuğun anne-babaya yönelttiği tüm sorulara sabırla cevap verilmeli, kötü konuşmanın neden doğru olmadığının anlatılması gerekir. Böylece daha etkili ve kalıcı sonuçlar alınabilir.
Aile, çocuk için iyi bir model olmalı
Çocuklar duygularını nasıl ifade edeceklerini aile üyelerinden öğrenirler. Çocuk olumsuz duygularını kaba davranışlar ve küfürlü konuşmalarla ifade ediyorsa; bu konuda uyarılmalı, öfke ve düşmanlık dolu sözlerle model olunmamalıdır. Duygularını ifade edebileceği alternatif yöntemler için model olunmalı ve bunun için ortam sağlanmalıdır. Çocuğun içinde yaşadığı çevreden kötü ve argo sözler öğrenmesi de engellenmelidir.
Anne ve baba olarak iyi bir model olunmalıdır. Olumsuz davranışlar sergileyen, küfürlü ve kaba konuşan çocuklar ile sorun üzerinden iletişim kurulmamalıdır. Çocuk güzel konuşmaya teşvik edilmelidir. Bununla birlikte çocuğun güzel konuşmaları takdir edilmeli, güzel konuşmalarının artması sağlanmalıdır. Çocuk, uygun olmayan davranışlardan uzak duracağı başka aktivitelere yönlendirilmelidir. Çocuğa daha fazla zaman ayırarak, olumlu ilişki kurulmalı, cesaretlendirilmelidir.
Son Güncelleme Tarihi Aralık 29, 2023 Editör admin